GOW30 (Gebiedsontsluitingsweg 30 km/u) is een relatief nieuwe wegcategorie waarbij de maximumsnelheid op belangrijke wegen binnen de bebouwde kom wordt verlaagd van 50 naar 30 km/u. Veel gemeenten zijn hier de afgelopen jaren mee aan de slag gegaan. De eerste ervaringen zijn inmiddels bekend, maar landelijke richtlijnen en grootschalige evaluaties zijn nog in ontwikkeling.
Positieve ervaringen en voordelen:
- Gemeenten merken dat GOW30 bijdraagt aan meer verkeersveiligheid, vooral voor kwetsbare weggebruikers zoals fietsers en voetgangers37.
- De leefbaarheid in woonwijken en op drukke wegen verbetert, omdat het snelheidsverschil tussen auto’s en langzaam verkeer kleiner wordt3.
- Fietsen en lopen worden aantrekkelijker, wat gunstig is voor gezondheid en duurzaamheid8.
Uitdagingen en aandachtspunten:
- De invoering van GOW30 is een ingrijpende operatie die veel geld kost en vraagt om een zorgvuldige afweging per straat of weg65.
- Een geloofwaardige snelheidslimiet hangt sterk af van de inrichting: alleen borden plaatsen werkt vaak niet. Zonder fysieke maatregelen zoals drempels of wegversmallingen houden veel automobilisten zich niet aan de 30 km/u25.
- Gemeenten ervaren dat het lastig is om een goede balans te vinden tussen verkeersveiligheid en de doorstroming van het openbaar vervoer, met name op belangrijke busroutes35.
- De extra reistijd voor bussen is gemiddeld beperkt (in Haarlem bijvoorbeeld gemiddeld 45 seconden per buslijn), maar kan op sommige trajecten wel oplopen3.
Lessen uit de praktijk:
- Gemeenten die meedoen aan landelijke onderzoeken krijgen inzicht in het functioneren van hun GOW30-wegen en kunnen hun resultaten vergelijken met andere gemeenten148.
- Kennisdeling en gezamenlijke evaluaties zijn belangrijk, omdat het een nieuw wegtype betreft en niet overal dezelfde aanpak werkt76.
- Gemeenten raden aan om vooraf en achteraf te meten (snelheid, intensiteit, verkeersbeleving) en ervaringen actief te delen om van elkaar te leren467.
Samenvatting:
- GOW30 wordt gezien als een kans voor veiliger en leefbaarder verkeer in woongebieden en op drukke wegen.
- Goede inrichting en handhaving zijn cruciaal voor succes; alleen borden zijn onvoldoende.
- Gemeenten wisselen actief kennis uit en doen mee aan gezamenlijke evaluaties om de aanpak te verbeteren en landelijk beleid te ontwikkelen.
“Het delen van resultaten van de effecten van de GOW30 kan via samenwerken@swov.nl. Gemeenten kunnen ook meedoen aan evaluatieonderzoek van adviesbureaus die de ervaringen van GOW30 in de praktijk onderzoeken.”7